EĞİTİM VE KÜLTÜR

 

NÜFUSUN ÖZELLİKLERİ

 

        Nüfus piramidi incelendiğinde  şunlar görülür: 0-14 yaş arsını ifade eden çocuk nüfusun merkezdeki nüfusa oranı % 48.5 ; 15-64 yaş arasını ifade eden faal nüfusun oranı % 51.3 ve 65 yaş üstünü ifade eden ihtiyar tüketici nüfusun oranı %2.58 dir. Merkezde erkek nüfusu kadın nüfusundan fazladır.( 37.539 E - 27.804 K )

 

        Kırsal kesimde ise kadın nüfusu , erkek nüfusundan fazladır.( 27.715 K. , 27.341 E. ) Bunun sebepleri ise erkeklerin çalışmak için şehirlere göç etmesi , kan davalarında ve iş kazalarında erken ölmeleridir.Ayrıca okumak için şehre giden erkeklerin fazlalığı kadın nüfusunun kırsal kesimde fazla olmasına sebeb olmuştur.

 

EĞİTİM DURUMU

 

        Eğitim verilerine göre (1997) %48.4'ü okuryazardır. Ayrıca  %2.84'ü okula gitmeden kendi çabasıyla okuma - yazma  öğrenmiştir. %20.53'ü ilkokul, % 7.2'i orta - lise, % 0.34 'ü meslek yüksek okulu ve üniversite mezunudur. Kadın - erkek  nüfusu birbirine eşitken; erkek öğrenciler kız öğrencilerinden % 70 fazladır.

 

SOSYAL DURUM

 

         Sosyal  oluşum olarak  Patnos toplumu; yerli halk, dışardandan  gelenler ve devlet görevlileri olmak üzere üç gruptan  oluşmaktadır. Yerli halk aşiret sistemine  dayanan bir yapı ile şekillenmiştir. Yöre halkının sosyal hayatını etkileyen  ve ortaçağdan kalma bu feodal sistem modern olsun  ilkel olsun halkı sömürmektedir. Ağa otoriter güçtür. Aşiretçilik beraberinde kan davalarını gündeme  getirmektedir. Aşiretçiliğin Doğu Anadolu'da en yaygın olduğu yer Patnos'tur. Sipkan, Hayderan, Asi, Memani, Merhuri, Torın, Akubi, Helki, Şeyh, Kérdizi, Atmaneki, Tırtopi ve Celali bazı aşiretlerdendir.

 

         Erkeklerin kıyafeti genellikle moderndir . Bunun   yanında şapkalı, şalvarlı, sarıklı erkeklere de rastlanır. Kadınlar  entari, dére, fistan denen uzun elbiseler giyerler. Giyimde televizyon  ve batıdan gelen memurların etkisi görülür.

 

         Yörede ham maddesi hayvan ürünlerine ve cinslerine dayanan yöre ye özgü yemekler yapılır. Yöresel isimleriyle Keledoş, Haşil, Halise vb. yemeklerdir.

 

          Evlenmeler genelde görücü üsülüne dayanır. Ailelerin tanışıp anlaşma esasına dayanır. Başlık parası verilir. Düğünler, nişan  şirnayi (şebet ) düğün (siyarkırın) diye üç evrede yapılır. Düğünlerde mertliği, yiğitliği yansıtan; ayrıca coğrafi yapıya uymuş (sertlik, yüreklilik) oyunlar oynanır. Koçeri  bunlardandır.

 

           Futbol, atletizim, at yarışları revaçta sporlardır. İhiyarlar arasında satranç  yaygındır.

 

YERLEŞME VE MESKENLER

 

        Yerleşme şeması büyük ölçüde Karasu Deresi'nin hemen batısında ki merkez etrafında her tarafa büyüme şeklinde elde edilmiştir. Yerleşmenin kuzeybatısındaki askeri alan ve güneydeki Badişan Deresi yerleşme için eşik alanlardır. Şehrin  en önemli caddesi Ağrı-Van caddesidir. Bu caddenin kuzeyinden geçen yol önemli ulaşım bağlantılarından biridir. Yerleşim alanı yaklaşık 999,83 ha büyüklüğündedir. Şehir içi arazi kullanımını kısaca şöyle ifade edebiliriz.

 

      a) Konut Alanları:

 

      Yerleşme alanı içinde 788.10 ha alan kaplamaktadır. (%78.82 ) Nerdeyse tamamı bir katlı evlerden oluşmaktadır . Kamu kuruluşlarına  bağlı lojmanlar çoğunlukla 4-5 katlı olarak diğer konutlarla yanyanadır.

 

      b) Ticari Alanlar:

 

      Ticaret  Ağrı - Van caddesi , 14 Nisan  caddesi   ve Malazgirt caddelerinde yapılmaktadır. Kapladığı alan 20.09 ha (%2.1 ) dır.

 

      c) Resmi ve İdari Alanları:

 

Kapladığı alan; 11.61ha (%1.6 )dır.

 

      d) Askeri Alanlar:

 

      Kapladığı alan;3.75 ha (%0.38) dır

 

      e) Yeşil Alanları:

 

       Patnos'ta düzenli bir yeşil alan yoktur. Yerleşmede özellikle dere boylarında ağaçlık alana rastlanmaktadır.Bu alanların miktarı 4.60 ha dır.0.30 ha'lık bir alan mezarlıktır. Yerleşme alanından geçen akarsular 6.10ha alan kaplar.

 

       f) Yollar:

 

       Yollar  61.03 ha alan kaplar. Kişi başına 12.21 mª  yol alanı düşmektedir. Yolların toplam uzunluğu 100km civarındadır.

 

        g) Tarım Alanları:

 

         Toplam  olarak 1388.75 ha alan kaplamaktadır. Bu alanlar yerleşmeyi çevreleyen mekanlardır.Yerleşme alanı içinde de tarım yapılmaktadır.

 

           MESKEN ŞEKİLLERİ: Meskenler yapımında kullanılan  malzeme bakımından ikiye ayrılır ;

 

                           a -Kerpiç evler

 

                           b -Biriketlerin kullanıldığı betonarme evler

 

          Konutlar genellikle ev ve eklentileri şeklindedir. Eklentiler ; tandır ocağı , kom, ahır, ağıl, kiler, tezeklik, vb. bölümlerdir. Tuvalet - banyo ilkel ev tipinde evin dışında iken; modern ev tipinde içerdedir. Karatakım ev tipi yok denecek kadar azdır.

 

               DİĞER SOSYO-EKONOMİK FAALİYETLER:

 

Patnos'ta ziraat ve hayvansal  ham maddelere dayalı hiçbir modern sanayi tesisi ve faaliyeti yoktur. Değirmencilik, oto tamirciliği, demircilik, keçe yapımı  gibi atolye  sanayisi mevcuttur.

 

Ticari amaçlı hayvanların iyi beslenmesi ve bol ürün elde etmek için yaylacılık  faaliyetleri yapılmaktadır.

 

Halıcılık faaliyetleri de yoğun olarak yapılmaktadır. Halk Eğitimi bünyesinde açılan kurslarla desteklenmektedir.

 

Kültürel faaliyetler çok dar kapsamlı yürütülmektedir. Genelde  Halk Eğitim Merkezi ve Halk kütüphanesi kültürel faaliyetlere katkıda bulunur. At yarışları, satranç, folklor ve halk müziği yarışmalarının yanında şiir, öykü yarışmaları da yapılmaktadır. Futbol spor faaliyetlerinin başında gelir. Atletizme de ilgi büyüktür. Patnos'ta bir açık türübünlü stadyum bulunmaktadır. Kışın kayak sporu da yapılmaktadır.

 

Son zamanlarda gençlerin internet ve bilgisayara ilgisi artmaktadır. İlçede 3 adet internet cafe faaliyet göstermektedir.

 

          İlçede iki yerel  radyo istasyonu ile bir televizyon istasyonu mevcuttur.Ayrıca Patnos Postası adlı bir gazete mevcuttur.